- Ülke Adı: Polonya
- Başkent: Varşova
- Nüfusu: 37,97 Milyon
- Yüz Ölçümü: 312,679km²
- Komşuları: Almanya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Rusya, Litvanya, Beyaz Rusya ve Ukrayna
- Konuşulan Dilleri: Lehçe, İngilizce, Almanca, Rusça, Poznan
- Telefon kodu:+48
- Başkan: Andrzej Duda
- Para Birimleri: Polonya Zlotisi
Polonya’nın Kuruluş Yılı
Polonya hükümeti, 10. asrın ortalarında ortaya çıkmış ve 963 senesi ülke tarihinin başlangıcı olmuştur. Vistula ile Polonya nehirleri arasında yaşamış olan Islav kabilelerinin kurmuş olduğu bir devlettir. O dönemlerde yaşayan Islavlara ‘yayla insanları’ anlamına gelen ‘Polane’ deniliyordu, zaman içerisinde bu isim Polonya adını aldı.
Ülke 14. asırdan 17. asra kadar geçen zaman içinde Avrupa’da güçlü bir devlet halindeydi. 1772 yılına dek çeşitli hanedanlıklar yönetimindeydi. Bu tarihten sonra ise ülkenin çöküş dönemi başladı. 1772 yılında Rusya, Avusturya ve Prusya Polonya topraklarını kendi aralarında paylaştı. Bu durumu 1793 ve 1795 yılındaki paylaşımlar takip etti. Ülke toprakları olarak yalnız doğu Prusya civarı kaldı. I.Dünya Savaşının ardından uzun uğraşlardan sonra 1918 tarihinde Versay Anlaşmasıyla ülkenin bağımsızlığı sağlandı.
Ülke, 1939 tarihinde aynı anda hem Nazi Almanyası hem de Rusya tarafından işgale uğradı ve savaş boyunca 6 milyon Polonyalı öldürüldü. Daha sonra ise Alman orduları müttefiklere teslim oldu. İşgal esnasında kurulan sürgündeki Polonya devleti iş başına geldi. II. Dünya Savaşının sıkıntılı günlerinin ardından Polonya, Rusya devletine verilen 178.842 km² bölgeye karşılık 1945 yılında Alman topraklarının 102.400 km²’lik bir bölgesini aldı. Oder-Neisse sınırının doğusunda kalan bu bölge Silezya, Pomerania, Doğu Prusya ile Batı Prusya’yı da içine almaktaydı.
Polonya hükümetinin idaresinin komünist yönetim altına girmesiyle birlikte, büyük mülkiyetler kaldırıldı, endüstriler millileştirildi, okullardaki eğitim sistemi komünizme uygun hale getirildi ve üretim azaldı. Tüm bunların sonucunda ise 1956 senesinde Poznan’da isyan çıktı. 1970 senesinde konan yeni vergiler ve aşırı fiyat artması yeni isyanların çıkmasına sebep oldu ve 1980 senesinde olaylar daha da şiddetlendi.
Rusya’nın tehditleri ve olayların karmaşık bir hal alması dolayısıyla ülkede sıkıyönetim ilan edildi, işçi ayaklanmalarına yön veren Dayanışma Sendikası lideri ise tutuklandı. 1982 senesinde ABD baskısı sonucunda sıkıyönetim kaldırıldı ve askeri idare işçilere bir takım haklar verildi. 1985 tarihindeki seçimlerden sonra başa gelen Jaruzelski, batıyla olan ilişkileri geliştirmeye çalıştı. 1988 yılında giderek büyüyen ekonomik sebepler dolayısıyla büyük bir greve sebep oldu. 1989 yılının haziran ayında yapılan seçimlerde, o tarihe dek iktidarda bulunan Birleşik İşçi Partisi büyük bir yenilgiye uğradı. Bunun üstüne, dayanışma sendikasının önerisi üzerine bir koalisyon hükümeti kuruldu, başkanlığını Tadeusa Mazowiecki üstlendi. 1990 tarihindeki devlet başkanlığı seçimlerini ise Lech Walesa kazandı.
Gezilecek Yerler/Tarihi ve Turistik Mekânlar
Polonya'da Polonya uçak bileti ile gezilecek birçok tarihi ve turistik mekân bulunmaktadır. Köklü tarihine ışık tutan bu yerlerden bazıları ise aşağıda listelenmiştir:
Wawel Katedrali
Ülkenin Roma Katolik kiliseleri arasında bulunan Wawel Katedrali, 900 seneyi aşkın bir süredir Krakow kentinde bulunan Polonya’nın en önemli tarihi yapılarından biridir. Birden çok restorasyonlardan geçen katedral farklı mimarisi dolayısıyla kente gelen turistlerin görmeden dönmediği bir yapıdır. Katedral, tarihi boyunca hükümdarların taç giyinme törenlerine ev sahipliği yapmış bir yapıdır.
Wieliczka Tuz Madeni
Krakow şehrine yakın bir bölgede bulunan Wieliczka Tuz Madeni, dünyanın en eski tuz madenleri arasındadır. Geçmiş tarihlerde pek çok Lehistan Kralı’nın evlilik merasimlerinin yapıldığı madenin tarih öncesi dönemlerden beri kullanıldığı bilinmektedir. 327 metre derinliği bulunan maden, günümüzde ülkeye gelen turistlerin mutlaka ziyaret ettiği bir noktadır.
Auschwitz-Birkenau Toplama Kampları
II. Dünya Şavası sırasında Nazi Almanyası tarafından kurulan ve tarihin en üzüntülü hadiselerine şahitlik eden Auschwitz-Birkenau Toplama Kampları, Krakow’un 60 km batısındaki Monovtitz Köyünde bulunur. Yahudi soykırımının en acı katliamlarına şahitlik eden kampa, savaş döneminde toplam 1,3 milyon kişi yerleştirilmiş, 900 bini gaz odalarında katledilmiş, 200 bine yakını ise yetersiz beslenme, hastalık ve kötü muameleden yaşamını yitirmiştir. UNESCO tarafından koruma altına alınan bu iki kampın kalıntıları şu anda Auschwitz- Birkenau Devlet Müzesi, Yahudi Mezarlığı ve Holokost anma mekânı olarak halka açılmıştır.
Bialowieza Ormanı
UNESCO tarafından Dünya Mirasları Listesinde bulunan Bialowieza Ormanı, ülkenin en popüler doğa parklarından biridir. Beyaz Rusya’ya kadar uzanan orman, en ağır toprak hayvanları arasında bulunan 500 adet Avrupa bizonuna ev sahipliği yapar. Polonya uçak bileti ile ülkeye gelen turistlerin muhakkak ziyaret ettiği yerlerden biridir.
Varşova Eski Şehir
Ülkenin başkenti Varşova’nın en önemli turistik bölgelerinde biri olan Eski Şehir, içerisinde bulunan cafe, restoran ve mağazalarıyla ülkenin her an canlı kalabilen nadir noktalarından biridir. 13. asırdan günümüze dek gelen şehir, 1980 senesinde UNESCO tarafından koruma altına alınmıştır. Almanlar tarafından ağır hasar görmesine rağmen günümüzde hala Polonya’nın tarihi ve kültürel değerlerinin toplandığı bölge olarak bilinir.
Malbork Kalesi
Aşırı derecede büyük bir bölge üzerine kurulu olan Malbork Kalesi, dünyanın en büyük kalesi olarak gösterilen ülkenin simgesi haline gelmiş yapılardan biridir. Klasik Orta Çağ mimari özelliklerine sahip olan kale 1997 tarihinde UNESCO Dünya Mirasları Listesine alınmış ve o günden bu güne dek titizlikle korunmuştur. 1406 tarihinde yapıldığı düşünülen kalenin görkemli görüntüsü, yemyeşil bahçesi ve harika gölüyle Polonya’da en çok turist çeken bölgelerden biridir.
Kraków Cloth Hall
Ülkenin en bilinen gezi noktalarının arasında bulunan Kraków Cloth Hall, Rönesans zamanından kalma, muhteşem mimarisi ve görkemiyle görenleri kendine hayran bırakan bir yapıdır. Şehir meydanında bulunan binanın üst katında bulunan müzede 19. asırdan kalma Polonya resim ve heykel sanatına ait koleksiyonlar bulunur.
St. Mary’s Bazilikası
Özgünü 1220 tarihinde yapılan St. Mary’s Kilisesi, bir Tatar baskını esnasında yok edilmiş hemen akabinde bazilika olarak yeniden yapımına başlanmıştır. Dış görünümüyle olduğu kadar iç mimarisiyle de dikkat çeken yapının, ahşap oyma tasarımı oldukça zariftir.
Wilanow Sarayı
Barok mimarinin en güzel örnekleri arasında bulunan sarayın, 1677 tarihinde yapıldığı tahmin ediliyor. İçerisinde resim ve heykel sanatının harika örneklerinin bulunduğu yapının bulunduğu İtalyan bahçesi de en az yapı kadar dikkat çeker. Sarayda uzun yıllar kraliyet ailesi ikamet etmiştir.
Varşova Ayaklanma Müzesi
II. Dünya Savaşı esnasında Polonya Halk Ordusu tarafından kenti Alman Nazi Ordusunun elinden geri alabilmek için başlatılan Varşova Ayaklanması, birçok mücadelenin sonucunda başarıyla neticelenmiştir. O günlere ithafen açılmak istenen müze düşüncesi ise 1983 senesinde ortaya çıkmış projenin gerçekleştirilmesi 2004 senesine dek sürmüştür. Müzede bulunan sergide direniş senelerini anlatan birçok kanıt, fotoğraf ve belge bulunmaktadır. Müze bir yıl içerisinde yaklaşık olarak Polonya uçak bileti ile ülkeye gelen 600 bin misafir tarafından ziyaret ediliyor.
Polonya Yemek Kültürü
Pek çok ülkenin mutfağı gibi Polonya mutfağı da tarih boyunca çeşitli kültürlerden etkilenmiştir. Rönesans döneminin saray yemeklerinden izler taşıyan ülke mutfağı, aynı zamanda Yahudi, Macar, Alman, Rus ve Litvanya kültürlerinden de epey etkilenmiştir. Polonya yemek kültürü, Doğu ülkelerinin yemek kültüründen değişik yönler taşımasına rağmen, Türk damak zevkine oldukça yakın yemeklere sahiptir.
Ülke mutfağında en önemli malzeme olarak patates ve lahana gelir. Özellikle patates kahvaltı hariç günün her öğününde püre, haşlama, kızartma gibi çeşitli yöntemlerle tüketilir. Pancar, pırasa gibi kök sebzeler de gene Polonya mutfağında sıkça kullanılır.
Ülke halkı eti en çok tüketen toplumlardan biridir. Ülke yemeklerinin vazgeçilmez etleriyse domuz eti, balık ve ördektir. Polonya halkı turşuyu da çok tüketir, çeşitli turşuları olan ülkenin turşuları bizimkilere pek benzemez.
Polonya mutfağında tatlı da önemli bir yere sahiptir. Ülke halkı kek ve tatlıya oldukça önem verir. Yemeklerden sonra muhakkak birkaç parça da olsa kek yerler.
