- Ülke Adı: Portekiz
- Başkent: Lizbon
- Nüfusu: 10,31 Milyon
- Yüz Ölçümü: 92,212 km²
- Komşuları: İspanya
- Konuşulan Dilleri: Portekizce
- Telefon kodu: +351
- Başkan: Marcelo Rebelo de Sousa
- Para Birimleri: Euro
Portekiz’in Kuruluş Yılı ve Geçmişi
İlkçağlarda, İber kabileleri tarafından işgal edilen Portekiz, M.Ö.1. yy’da Romalıların bir eyaleti oldu. Daha sonra Vandallar, Süevler 5. asırdan 8. asra kadar Vizigotlar tarafından ele geçirildi. 711 tarihinde ise ülke Müslümanların eline geçti. Endülüs Emevileri, Tevaif-i Müluk İslam devletleri kurularak bölgede egemen oldu. 10. asra doğru Douro ve Minho nehirlerinin arasında bulunan bölgeye Terra Portucallis adı verildi. Portucallis, Latince Portas (liman) ve Calle (kale) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Ülke 1143 tarihinde bağımsız bir krallık oldu.
Meriniler’e karşı yapılan savaşlarla ise sınırları genişledi. 13. asrın ortasına doğru günümüzdeki Portekiz sınırları tamamlandı. Portekizli denizciler 15. asırda dünya çapında bir genişleme gösterdi. Sonraki asırda Afrika, Asya ve Güney Amerika’da büyük bir koloni krallığı kurarak, Doğu ile Avrupa arasındaki ticaretin büyük bir bölümünü ellerinde tuttular. 1598 tarihinde Fas şehirlerine karşı açtığı savaşta, Portekiz büyük bir yenilgiye uğrayınca, krallık aniden çöktü. Ülkenin zayıflamasından yararlanan İspanya, Portekiz’i 1580 yılında topraklarına dahil ederek, ülkeyi 1640 yılına dek yönetti.
1688 tarihinde Portekiz, Lizbon Antlaşmasıyla yeniden bağımsızlığına kavuştu. Yalnız ülke eski görkemini kaybettiği için İngiltere ile 1703 yılında 20. asra dek sürecek bir ittifak anlaşması imzaladı. İngilizlerle müttefik olduğu için 19. asırda Napolyon’a karşı savaşmak zorunda kaldı. Ülke, Fransa ile savaşırken, 1811 yılında kral ve ailesi Brezilya’ya sığındı. Bu tarihte krallık çökmeye başladı. 1822 yılında Brezilya bağımsızlığını ilan edince, Portekiz tek büyük varlık kaynağını yitirdi.
19 asrın tamamı ve 20. asrın başları Portekiz için siyasi ve ekonomik açıdan düzensiz bir dönem oldu. 1908 yılında kral katledilirken 1910 tarihinde ise cumhuriyet ilan edildi. 16 sene süren cumhuriyet dönemi oldukça istikrarsız olup, bu zaman aralığında 48 tane hükümet kuruldu ve yaklaşık olarak 25 adet darbe girişimi gerçekleşti. 1926 yılında ordu yönetimi ele aldı ve 48 sene ülke General Franko tarafından diktatörlükle yönetildi. 25 Nisan 1974 tarihinde genç subaylar tarafından yapılan bir darbe girişiminde işinden uzaklaştırılınca, General Antonio de Spinola önderliğinde bir askeri cunta kontrölü eline aldı. Başkan Spinola solcu subaylardan gelen baskı neticesi, aynı senenin eylül ayı sonunda istifa etmek zorunda kaldı. 1975 yılının nisan ayında demokratik partiler oyların %64 ünü kazanmasına rağmen, Sovyetlerce desteklenen komünist parti etkisini arttırdı. Sanayi, banka ve sigortalar devletleştirildi.
1976 yılında yürürlüğe giren yeni Anayasada sosyalizme geçiş hedefi net bir şekilde dile getirildi. Yeni Anayasadan sonra yapılan genel seçimlerde hiçbir parti çoğunluğu elde edemediği için, Sosyalist Parti Genel Başkanı Mario Soares bir azınlık hükümeti kurdu ve 1977 yılının aralık ayında Mario Soares başkanlığındaki hükümet istifa etti. Ocak ayında kurulan koalisyon hükümeti ve daha sonrasında da kurulan diğer koalisyonlar da uzun ömürlü olmadı.
1980 yılında yapılan seçimlerden sonra merkez sağ demokratik ittifak büyük bir çoğunlukla iktidara geldi. Ülke 1 Ocak 1986 tarihinde AET’ye alındı. Soares, 60 senelik bir aradan sonra 1986 yılının şubat ayında ilk cumhurbaşkanı seçildi.
Gezilecek Yerler/Tarihi ve Turistik Mekânlar
Portekizin eşsiz güzelliklerinin yanı sıra gezilecek en güzel yerlerini sizler için aşağıda listeliyoruz.
Lizbon
Atlantik Okyanusu kıyılarına dek uzanan Lizbon, Portekiz’in en büyük şehirleri arasında bulunur. Aynı zamanda ülkenin başkenti olan şehir, sanat eserini andıran taş kaldırımları, etkileyici köprüleri, antika dükkanları ve gotik mimari özellikteki katedralleriyle geçmişin tarihine ışık tutar. Ülkede görülmesi gereken yerlerin arasında bulunan en eski yerleşim yeri Alfama’dır. Geçmişi 12. asra dayanan ve Tejo Nehri arasında konumlanan bölgede, Fas mimarisine ait izler taşır.
Porto
Ülkenin kuzey bölümünde bulunan Porto, Portekiz’in gelişmiş en büyük ikinci şehridir. Klasik ve modern dokuların birbirine karıştığı kentte, Torredos Clerigos, San Francisco Kilisesi, Igrejados Clerigos ve Se do Porto gibi birbirinden kıymetli tarihi yapıları ile dikkat çeker. 1996 senesinden beri UNESCO Dünya Miras Listesinde bulunan Ribeira, kentin en tarihi noktası olarak bilinir. Douro Nehri kenarında konumlanmış meydanda, hediyelik eşya satan mağazalardan, cafe, restorana kadar birçok mekân vardır.
Aveiro
Portekiz’in orta kısmını kaplayan Aveiro, bünyesinde bulundurduğu rengarenk sandalları ve kanal köprüleri dolayısıyla ülkenin Venedik’i olarak bilinir. 17. asra dek bir liman kenti olan bölgede, genel olarak sandal üretimi, balıkçılık ve porselen yapımı gibi geçim kaynaklarıyla geçiniliyor. Bölgede görülmesi gereken yerler arasında Aveiro Müzesi, Goncalinho Şapeli, Tren Garı ve Convento de Jesus da vardır.
Coimbra
12 ve 13. asır dönemlerinde Portekiz’in başkenti olarak önem kazanan Coimbra, Lizbon’a 200 km mesafede bulunan etkileyici bir şehirdir. Mondego Nehri’nin kıyısında kurulan şehir, etkileyici mimarisi, Arnavut kaldırımlı sokakları ve Roma dönemine ışık tutan tarihi eserleriyle yılın her dönemi milyonlarca turist tarafından ziyaret edilir. Üniversite şehri olarak da bilinen şehir merkezinin en üst noktasında bulunan Coimbra Üniversitesi 727 senelik tarihi ile dünyanın en eski yapılarından biri olarak dikkat çeker. Barok mimari özelliklerini taşıyan Joanina Kütüphanesiyle birleşen bu köklü okul muhakkak görülmesi gereken önemli bir yapıdır. Ayrıca bölgede bulunan Se Velha Katedrali, Se Nova Katelrali, SantaCruz Manastırı gibi tarihi değeri olan yapılar da mutlak görülmelidir.
Sintra
Bölgeye, Lizbon’dan otobüs ya da trenle rahat bir şekilde ulaşılabilir. Dikkat çeken villaları, lüks dinlenme tesisleri ve yemyeşil tepeleri dolayısıyla kişiye doğayla iç içe bir yaşam sunar. Görkemli renkli evleri, butik dükkanları ve taşlarlar çevrili dar sokakları, modern kente masalsı bir görünüm kazandırıyor. 19. asırda yapılan Palacio Pena, şehirdeki en önemli tarihi dokuların başında gelir. Bunun yanında Mahribi Kalesi, Regaleire Sarayı, Ulusal Sarayı ve Oyuncak Müzesi de görülmesi gereken yerler arasındadır.
Braga
12. asırdan günümüze dek Portekiz’in inanç noktası olarak kabul edilen Braga’nın her köşesinde dini anlam ifade eden geniş bir mimari koleksiyon vardır. Se Katedrali, Sacred Sanat Müzesi, Antigo Paco Episcopal ve İdolo Çeşmesi gibi dini yapılar dikkat çeker. Müze, tapınak, şapel, katedral şeklindeki eserlerin bulunduğu tarihi sokaklar aynı zamanda Orta Çağ döneminin izlerini taşır.
Fatima
Qurem bölgesine bağlı olan küçük bir şehir olan Fatima, tarihi efsaneleri ve manevi değeriyle dikkat çeker. Rivayetlere göre Meryem ilk kez 3 çocuğa bu kentte gözükmüş ve görüşme sırasında çocuklara birtakım mesajlar iletmiş. Günümüzde verilen bu mesajlar Jean Paul gibi Katolikler tarafından ‘Fatima Mucizeleri’ olarak adlandırılıyor. Dini bir gezi yapmak isteyenler için en ideal gezi noktasıdır. Bölgede bulunan 1917 tarihli Katolik kilisesi mimarisi dolayısıyla Vatikan’ı simgeler.
Portekiz Mutfağı ve Yemek Kültürü
Asya, Avrupa, Afrika ve Brezilya kolonilerinden pek çok lezzet öğrenen Portekizliler bu tatları kendi mutfaklarına da uygulamıştır. Portekiz mutfağında patates, pirinç ve yeşil sebzeler sık tüketilir. Kahvaltı ve akşam yemeğine aşırı derecede önem veren ülke mutfağında, tarifi zor hamur işleri de vardır. Toprak güveç kaplarıyla da ünlü olan mutfağın, geleneksel yemekleri az baharatlı ve yağlı olarak sunulur. En fazla etkilendiği mutfaklardan biri olan Yunan mutfağına benzer olarak zeytinyağı tüketimi fazladır.
Ülke mutfağında domuz eti tüketimi İspanyollarla aynı seviyededir. Örneğin, İspanyol mutfağında domuz etinin çorbada kullanımı pastırma şeklindedir, Portekizliler de aynı şekildedir. Ülke mutfağında çok fazla tüketilmez dolayısıyla çorba yoğunluğu azdır. Daha çok sebze ve etli çorbalarıyla dikkat çekerler. Portekiz mutfağında çorba başlangıç olarak değil ana yemek olarak sunulur.
Ülkenin şarapları çok popülerdir. Roma İmparatorluğu döneminden başlayarak ihraç edilen içkiler Avrupa’nın dikkat çeken şarapları arasındadır.
